De vlaggenmast van Koudum.

Door Jan Eisma

Een half jaar geleden had ik Siemen Pries al eens gevraagd of ik een keer mee naar boven mocht om te kijken hoe dat gaat met de vlaggenmast, want ik vind de vlag en de mast altijd heel groot, ook vanaf de grond. Ik dacht inmiddels dat hij het vergeten was, maar daar kwam alsnog zijn telefoontje. Hij zou op Koningsdag de vlag (met de wimpel, natuurlijk) hijsen, of ik nog wel mee wilde. Ik was het natuurlijk niet vergeten en ik wilde nog steeds heel graag…..

Op weg naar de kerk viel mij op dat de kinderkopjes-bestrating gedeeltelijk was vervangen door klinkertjes. Ik dacht meteen zoiets als ‘beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald’. Mijn gedachten gingen terug naar een memorabele avond in de Klink, door de Gemeente georganiseerd. Een medewerker van een stedebouwkundig bureau, dat de herinrichting van Koudum moest regisseren, hield een betoog over al die lelijke auto’s in Koudum, die toch het beste maar geweerd konden worden. Dezelfde medewerker (waarschijnlijk een luchtfietsende stagiair) heeft waarschijnlijk het onzalige ontwerp van de kinderkopjes bestrating erdoor geduwd. Na meer dan tien jaar hobbelen en struikelen is dit dan toch gedeeltelijk hersteld. Over kapitaalvernietiging gesproken…..

Ik sta al 10 minuten voor de afgesproken 8.00 uur ’s morgens voor de schitterend gelakte kerkdeur. Ik heb dan even de tijd om het bordje bij de zijingang te lezen. De kerk en de toren zijn uit 1857 als opvolger van een kerk uit 1614. Dit bouwwerk is dus al 162 jaar oud. Ik kijk met ontzag, maar ook met wat vrees omhoog…..

Op de minuut precies verschijnt Siemen met zijn zoon Jason. Hij vertelt dat hij vorig jaar Tom Abma heeft opgevolgd, die deze taak tientallen jaren heeft vervuld. Maar we moeten nog even wachten, want ook reserve vlaggenstok-machinist Luut Dijkstra zal mee naar boven. En die woont wel 50 meter van de toren, dus die is natuurlijk de laatste. Zoals hij zelf meteen zei “wie het dichtstbij woont is altijd de laatste…..”
Met de andere drie mannen klim ik de fraai geschilderde trap op. Hierlangs gaat de organist tenslotte ook naar zijn zetel en ook de op-het-balkon-zitters. Dan komen we in de echte toren en niets is meer geschilderd. Alleen kaal en eerlijk hout en steen omringt ons.

• 

• 

Onderweg naar boven komen we het uurwerk tegen dat de wijzers van de klok aandrijft. Siemen maakt van de gelegenheid gebruik om de 3 minuten vóór te corrigeren. Jason verlaagt het gewicht aan de slinger met 1 cm om ervoor te zorgen dat de klok niet vóór blijft lopen. Siemen legt uit dat de slinger bestaat uit een houten staaf en een stalen gewicht. Het hout is onderhevig aan uitzetten en inkrimpen, zodat hij geregeld moet corrigeren.

Langs steile ladders die loodrecht omhoog gaan, komen we onder de spits. Een enorme buis van een misschien wel 4 meter lengte brengt hydraulisch de vlaggenstok naar buiten. Drie in elkaar passende cilinders worden hydraulisch schuin omhoog gedreven, zodat wel een lengte van 10 meter ontstaat. Maar eerst moet aan de aluminium vlaggenstok de juiste vlag worden bevestigd en geborgd. Die wordt weer in de hydraulische huls worden bevestigd.. Dan wordt met een knop de hydrauliek in gang gezet en in een paar minuten schuift de vlag met wimpel langzaam maar zeker op zijn plaats.

Voordat ik weer naar beneden ga, valt mijn oog op allerlei teksten op de wand. Zoals gewoonlijk schrijven vele vaklieden hun naam op enige plaats in het bouwwerk, en dat is hier dus ook zo.
De toren is schoongemaakt op 3-4-2003 door Sikma-Merkus van gemeentewerken, Anton vd Weide uit Bolsward heeft iets gedaan, H.de Jong, Leidekker, Leeuwarden heeft op 18-7-46 de toren geverfd en de Haan opgebracht (?) samen met A.vd Veen, Koudum, nadat Hendrik(?) op 4 juli 1946 de Haan van de toren afgehaald had. De nieuwe vlaggemast is geplaatst door Bakker met Bouw 75 door Auke, Gerrit, Johan, Fokke, Doede en Eelke op 16-4-2009, het Hek in 2012. De Flaggemêst nijsjoen door mannen van staal Johannes en Fokke op 27-2-2019. De verlichting in de toren is gemaakt in April 2009 door Bas de Kroon en Willem Wittermans. De verlichting van de wijzerplaten is gedaan in september 2008 door JE (?) en Wittermans met kraanmachinist Siep.

De klauterpartij naar beneden neemt weer geruime tijd in beslag. Ik kijk nog even over de balustrade in de kerk. Na de benauwde ruimtes in de toren is de ruimte in de kerk bepaald bevrijdend, alsof je buiten komt na heel lang binnen te zijn geweest. Ik werp ook nog even een blik op de zetel van de organist en stel vast dat die toch wel een prachtig uitzicht heeft.

We nemen afscheid en als ik dan tussen de graven van het kerkhof wegloop kijk ik tevreden naar boven. Die vlag en wimpel wapperen weer prachtig in de wind. Zoals altijd vind ik de mast en de vlag onwaarschijnlijk groot. Maar ik weet nu dat ie goed vast zit……