van Zuidwest Friesland
Paradijs
Het paradijs gaat over gewone mensen. Dat begrijp ik van oorlogsverslaggever Sinan Can die in de televisieserie ‘Sinan op zoek naar het paradijs’ mij meeneemt langs de rivier de Eufraat die stroomt door Turkije en Irak. Vroeger heette dit Mesopotamië.
Het gebied tussen de paradijsrivieren de Tigris en de Eufraat geldt als het vruchtbaarste stukje aarde. De rivieren ontspringen bij de berg Ararat in Noord-Turkije, waar de ark van Noach strandde, en monden uit in de Perzische Golf. Daar zou ooit het paradijs zijn geweest.
Sinan laat me de rijk begroeide oevers van de Eufraat zien, en vooral de mensen die hier wonen. ,,Dit is ons paradijs. Hier groeien 1001 soorten bloemen, planten en bomen. De vruchten van hier – granaatappels, moerbeien, kersen – hoeven we nooit water te geven.”
Zoon Sinan vertelt ook hoe je uit het paradijs verdreven kunt worden. Hij loopt op de Tarwemarkt in een stadje aan de rivier. ,,Hier zagen mijn vader en mijn moeder elkaar voor het eerst. Zij glimlachten naar elkaar, zochten elkaar op, en wilden trouwen.
Maar Opa was tegen. Moeder kwam van ‘de andere kant van de rivier’, was van Koerdische komaf. En Turken gaan niet om met Koerden. Dus verlieten zij dit paradijs en trokken ieder voor zich de wereld in. Het lot bracht hen weer samen in Nijmegen. Daar zagen zij elkaar, glimlachten opnieuw naar elkaar, en nu zijn zij 45 jaar samen. Zij hebben het paradijs weer gevonden.”
Niets menselijks is het paradijs vreemd. Je kunt je paradijs ook verliezen, denk ik. En het lot, of God, net waar jouw ziel zich bij thuis voelt, kan je het paradijs ook weer laten terugvinden.
Sinan zoekt het paradijs niet alleen in de mooie natuur, hij zoekt ook de innerlijke schoonheid van de mensen hier. De eerste is Oom Yunûs. Het dorp waar hij geboren en getogen is, werd 22 jaar geleden onder water gezet na de ingebruikname van de dam van een waterkrachtcentrale. De bewoners vertrokken met een schadeloosstelling van de staat.
Oom Yunûs bleef wonen in een huis tegen de berghelling. Onder hem rijst de minaret van de moskee in het verdronken dorp op uit het water. ,,Mijn paradijs is de liefde voor mijn dorp, die doet mij hier blijven”, vertaalt Sinan de woorden van de man.
Verderop langs de rivier bezoekt Sinan Oom Ziya. Hij is 83 jaar en woont nu 28 jaar op een verlaten eiland in de Eufraat. Sinds Oom Ziya zijn vrouw verloor bij een auto-ongeluk, plantte hij 4500 bomen op het eilandje, en onderhoudt die alle. ,,Dit is de plek die ik heb aangelegd om mijn vrouw gelukkig te maken. Kijk, dit is haar levensboom.”
,,Oom, is dit het paradijs?”, vraagt Sinan. ,,Het paradijs, jongen”, antwoordt de oude man ,,is in je hart. Is je ziel. Het paradijs is in je.”
Gepubliceerd in de Leeuwarder Courant, 21 januari 2023. (Foto Wim Beekman: Niels Westra, Leeuwarder Courant).
