van Zuidwest Friesland
Democratie
,,Hoe gaat het?” appt mijn vrouw halverwege de middag. ,,Prima,” antwoord ik, ,,dit is het gezelligste stembureau van Friesland.” Het is woensdag 22 november, en voor het eerst in mijn leven heb ik zitting op een stembureau.
Dat is niet niks. Eerst moet je op de computer een cursus volgen, en daarna online een examen doen. In korte tijd ben ik ingewijd in de wereld van stempas, kiespas, volmachten en kiesgeheim. Hoe controleer je een identiteitsbewijs? Wat zijn de rechten van een kiezer? Wat maakt een instembiljet ongeldig? In Nederland is de democratie zorgvuldig geregeld.
Mijn vader zat vroeger ook altijd op het stembureau. Hij hield daar de stemkist GEM HUIS 49 aan over. Onze zoon heeft hem nu in gebruik als salontafel. Op de vergeelde inventarislijst aan de binnenkant lees ik dat er ook twee asbakken in zaten.
Inmiddels is er veel veranderd, politieke partijen ook. Mijn vader was van de overzichtelijke verzuiling: socialisten en liberalen, katholieken, hervormden, gereformeerden en een enkele communist. En je stemde zoals je ouders stemden.Democratie ging over groepsbelang. Nu zweven kiezers heen en weer. Van links naar rechts en van gematigd naar extreem. Ook in de politiek viert het individualisme hoogtij. Democratie gaat nu over eigenbelang.
Op het stembureau heerst een ontspannen sfeer. De grappen over het mega-stembiljet, lastig te vouwen, zijn bij de wachtenden voor de stemhokjes niet van de lucht. ,,Je kunt wel zien dat jij de kleuterschool nooit gehaald hebt.” En: ,,Schiet eens op man, ben je soms vliegtuigjes aan het vouwen?” Ik wist niet dat democratie zo gezellig kon zijn.
’s Avond bij het tellen slaat mijn stemming om. Eén op de vier vriendelijke kiezers die langskwamen heeft op een partij gestemd die mij bang maakt. Mijn angst is dat deze wil tornen aan de onafhankelijke pers en rechterlijke macht, en aan de rechten van vluchtelingen.
Zoals alle stembureauleden zet ik mijn handtekening onder de verkiezingsuitslag van ons bureau. Dit is ook democratie.Buurman heeft het volste recht te stemmen zoals hij wil. Maar begrijpen doe ik het niet. Wat maakt dat zo velen om mij heen zo anders zijn gaan stemmen?
Inmiddels, een week verder, begin ik een beetje te bevatten wat er speelt. Medeburgers hebben het gevoel dat zij hun vertrouwde omgeving kwijtraken. Dat hun eigen belangen helemaal achter in de rij komen.
‘Wie zorgt er voor ons?’ Dat is de vraag van de meerderheid die uit deze verkiezingsuitslag spreekt. Daar zullen wij samen een goed antwoord op moeten gaan vinden in de komende tijd. Dit is waar onze democratie nu van spreekt. Maar mijn domineeshart spreekt ook:
Bij de partij waarvoor het eigen belang van ons volk zwaar telt, staan onze christelijke wortels hoog in het vaandel. Ik hoop dat ook andermans belang zwaar zal wegen. Een grondregel van onze christelijke wortels is immers: Heb uw naaste lief als uzelf.
Gepubliceerd in de Leeuwarder Courant, 2 december 2023. (Foto Wim Beekman: Niels Westra, Leeuwarder Courant).
