van Zuidwest Friesland
Afscheid nemen
Vertrekken is een beetje sterven, sterven aan wat je dierbaar is. De bekendste versregel van de Franse dichter Haraucourt. Partir c’est mourir un peu. Daarom zo bekend, omdat vroeg of laat bijna iedereen zich hierin herkent.
Ik nu. De afgelopen weken ben ik steeds een beetje vertrokken uit mijn werkzaam domineesleven. Afscheid hier, en afscheid daar, het was een bewogen periode waarin ik stap voor stap losliet wie en wat mij dierbaar was. Dat was goed, en het viel niet mee.
Het was vooral een mooie tijd. Velen kwamen langs bij een van de momenten van afscheid, schreven een kaart, of stuurden een digitaal bericht. Warme woorden, zorgvuldig overdachte woorden en ontroerende woorden.
Ontroerend door de waardering die werd uitgesproken. De goede dingen die ik niet altijd beseft heb. En tussen de regels soms milde kritiek die ook weldadig is, ‘omdat het een vriend is die mij mijn feilen toont’. Het was alsof de oogst van mijn werkzaam leven werd ingehaald.
En mijzelf hoorde ik dingen terugzeggen die ik zelden of nooit heb uitgesproken. Woorden van kameraadschap, waardering en verbondenheid. Bij een afscheid zeggen we dingen waar we in de vaart van het leven van alledag niet aan toekomen. Dingen die er toe doen.
Een beetje zoals bij een laatste afscheid. Waar zorgvuldige woorden gesproken worden over een overleden dierbare. Goede én eerlijke woorden, want daarmee doe je iemand echt recht. Alleen kon ik het nu ook zelf horen.
Ik moet denken aan de man die mij vertelde dat het leven van zijn vrouw, die in de laatste fase van haar leven was, actief beëindigd zou gaan worden. ,,Ga je wat zeggen bij mijn crematie?” vroeg zij hem. ,,Jazeker”, antwoordde hij. ,,Mag ik het vast horen?”, vroeg zij.
Hij vertelde: ,,Toen heb ik opgeschreven wat ik zeggen wilde bij haar afscheid, en in het ziekenhuis ben ik het haar toen gaan voorlezen. Dominee, dat was zo ontroerend, misschien wel het meest kostbare moment van ons huwelijk.”
De afgelopen week heb ik mij lopen afvragen waarom we in het gewone leven elkaar niet vaker dingen zeggen of schrijven, die we bij een afscheid wel uiten. Bij een klein afscheid, of bij het grote afscheid.
De wereld zou er vriendelijker van worden, en wij zouden warmer met elkaar omgaan. ‘Dankbaarheid is een bloempje dat in maar weinig hoven bloeit’, zei mijn moeder. En dat geldt ook voor waardering en erkenning, denk ik nu.
Het geldt ook voor eerlijkheid. Niet die van ‘elkaar eens flink de waarheid zeggen’. Maar van oprechtheid die hand in hand gaat met zorgvuldige bewoordingen. Je kunt de dingen, ook de moeilijke en kritische dingen, op duizend manieren zeggen. De meest liefdevolle is de beste.
Afscheid nemen is ook een beetje je met elkaar verzoenen. Blij zijn met wat goed was. Voor lief nemen wat anders had gekund en anders had gemoeten.
Gepubliceerd in de Leeuwarder Courant, 16 september 2023. (Foto Wim Beekman: Niels Westra, Leeuwarder Courant).
