van Zuidwest Friesland
Koudumer Jan de Vries publiceert al enige jaren over geschiedkundige onderwerpen die te maken hebben met de Zuidwesthoek van Friesland. Zo publiceerde hij onlangs bij Utjouwerij DeRyp een boekje over schokkende gebeurtenissen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog in Koudum, It grutte swijen. Enkele jaren geleden maakte hij een kloeke studie over de uit Koudum afkomstige ‘verzwegen zeeheld’ Jacob Benckes die eigenlijk thuishoort in het rijtje De Ruyter, Tromp en Hein. Hij deed dat allemaal als amateur-historicus, maar besloot om op latere leeftijd geschiedenis te gaan studeren.
Nadat Jan de Vries het familiebedrijf (vier supermarkten in de regio) van de hand gedaan had, werkte hij op projectbasis voor diverse gemeentes. Soms had zo’n project raakvlakken met geschiedenis en daar kreeg hij steeds meer belangstelling voor. De Vries had niet de juiste vooropleiding voor de universiteit, maar zijn verdiensten voor de geschiedenisstudie waren inmiddels zodanig dat een toelatingscommissie van de Rijksuniversiteit van Groningen het wel met hem zag zitten.
En nu heeft Jan de Vries zijn bachelor gehaald, niet zomaar, maar met een scriptie die in het Fries geschreven is. Dat is uniek. Er zijn al heel wat universitaire scripties en zelfs proefschriften in het Fries verschenen, maar dat waren allemaal studies die met taal te maken hadden. Niet eerder werd er een geschiedenisscriptie in het Fries geschreven en ook dit ging niet helemaal zonder slag of stoot, maar moest speciaal aangevraagd worden.
Jan de Vries deed voor zijn scriptie onderzoek naar een kroniek van Andreas Cornelius van Staveren uit 1597, beter bekend als de kroniek van Ocke Scharlensis. Deze kroniek is altijd gemakkelik afgedaan als een quasi oude kroniek, een later verzonnen kroniek. B.H Slicher van Bath* noemde de kroniek zelfs “een zestiende eeuwse mystificatie zonder enige wetenschappelijke waarde”. Dat komt omdat de kroniek ‘fabelachtige’ verhalen bevat, meestal over de Friese Zuidwesthoek. Maar De Vries ontdekte dat de verhalen een diepere laag bevatten. Ze gaan in verhulde vorm over de toenmalige politieke situatie, namelijk de opstand tegen de koning van Spanje in de Tachtigjarige Oorlog.
Met het schrijven van zijn bachelorscriptie is het verhaal voor Jan de Vries nog niet af. Hij studeert door voor zijn master geschiedenis. Voor zijn bachelorscriptie heeft hij nog maar een deel van de Staverse kroniek onderzocht, maar of De Vries dat met zijn masterstudie kan voortzetten, is nog niet duidelijk. Anders moet dat in zijn vrije tijd, want de kroniek is te interessant om niet verder uit te diepen. En dan zijn er nog plannen om zijn studie naar de kroniek van Ocke Scharlensis op een of andere manier te publiceren.
- B.H. Slicher van Bath – ‘Oogsten, klimaat en conjunctuur in het verleden’ In: A.A.G. Bijdragen 15 / Landbouwhogeschool Wageningen. Afdeling Agrarische Geschiedenis. (1970), nr. 15, p. 126
Foto: Jan de Vries bij de presentatie van It grutte swijen in De Klink in Koudum, 4 mei 2022
