van Zuidwest Friesland
Het is gebruikelijk om aan het eind van het jaar terug te blikken op wat er allemaal in dat jaar gebeurd is. Kranten en tv-programma’s doen het en de redactie van Koudum.nl vond het dit jaar ook wel eens een aardig idee om te kijken wat er in 2021 zoal gepubliceerd werd op onze website. Twee dingen vallen op: als een baken van standvastigheid verscheen elke dinsdag – op wat vakanties na – de column van Wim Beekman. Het is de column die de zaterdag ervoor in de Leeuwarder Courant staat. Koudum komt er meestal niet in voor, al is iets uit het dorp soms wel het vertrekpunt van de overpeinzing van Wim Beekman. En het bemoedigend woord dat uit zijn pen komt, was dit tweede coronajaar meer dan welkom.
Want het andere wat opvalt zijn – hoe kan het ook anders – de berichten die coronagerelateerd zijn. En dan hebben we het nog niet eens over de agenda van Koudum.nl die door de coronamaatregelen juist opvallend leeg bleef. En stond er eens iets aangekondigd in de agenda, dan bleek dat later weer niet door te kunnen gaan vanwege vernieuwde en strengere maatregelen. Dan stond er wel iets in de agenda, maar met de toevoeging AFGELAST.
Januari
Een van de eerste berichten in januari 2021 was een artikel over ‘Winkels en horeca in Koudum in coronatijd’ met als kernzin “Gelukkig heeft een aantal ondernemers in Koudum mogelijkheden gevonden om ondanks de lockdown toch nog hun klanten van dienst te zijn.” We zijn bijna een jaar verder en het zinnetje zou, net als het artikel zelf, zo weer geplaatst kunnen worden. Sterker nog, anderhalve week geleden plaatsten we zo’n artikel, en gebruikten daarvoor dezelfde kopfoto als in januari: een vrijwel lege Hoofdstraat en de mededeling ‘wees loyaal, koop lokaal’. Nu was de titel ‘Koudum in lockdown toont lokale veerkracht’.
Verder besteedden we in januari 2021 aandacht aan de afsluiting van het Poelspaad, het fietspad langs de Morra dat maanden dicht zou zijn wegens werkzaamheden, aan 15 jaar Blom & Blêd en aan de toen aanstaande verbouwing van de kringloopwinkel. Die veranderde niet alleen van naam – Emmaus werd Op ‘e Nij – maar kreeg een nieuw dak en een verdieping, waarmee de vloeroppervlakte bijna verdubbelde. Er was ook aandacht voor een expositie van cliënten van Corriente, een stroomstoring in een deel van Koudum, de zeearenden die met het nest bezig waren, een nieuw boek van Henriëtte Hemmink en de komende verhuizing van de bewoners van De Finke.
Februari
Februari werd getypeerd door winterse taferelen, er was sneeuw en ijs. Dus ging de ijsbaan open en plaatsten we veel foto’s waarop de schoonheid van een winters Koudum te zien is.
In februari werd er ook een autopuzzeltocht georganiseerd, er werd actie gevoerd tegen het sluiten van de biljartkamer in Nij Claerbergen, er verscheen een spiritueel boek van Elisabeth de Koning, de Friese Palingroker kwam met een e-magazine en de zeearenden waren doorgegaan met het versterken van hun nest. We konden ook weer naar de kapper en weer winkelen op afspraak. Eind februari kwam de aankondiging van de opening van Jenn’s Homestyle in de Verlengde Hoofdstraat op 3 maart.
In februari verhuisden de bewoners van verzorgingshuis De Finke van het oude gebouw naar hun nieuwe appartementen. De laatste bewoners gingen 25 februari over. In mei en juni werd het oude gebouw van De Finke gesloopt en door corona was pas half juli de officiële opening van de nieuwe Finke. Die bestaat niet uit één gebouw, maar uit vijf woonvilla’s. Die zijn zo opgezet dat verschillende bewoners de woonvilla delen als een gezin, waarbij samen activiteiten ondernemen als koken, wassen en schoonmaken centraal staat.
Maart
Aan het begin van elke maand laten we ook zien wat er zoal in Bulte Nijs, de dorpskrant van Koudum, van die maand staat. In die van maart stond bijvoorbeeld een groot stuk over de vernieuwing van recreatiepark De Kuilart. In dorpshuis De Klink kon maar liefst drie dagen (15, 16 en 17 maart) gestemd worden voor de Tweede Kamerverkiezingen en er was een bericht over een online-bijeenkomst over glasvezel. Over de actie om glasvezel in Koudum en omstreken aan te leggen zou nog heel wat publiciteit volgen, voor sommige mensen tot vervelens toe. Begin april werd duideljik dat er genoeg inschrijvingen waren en inmiddels liggen de glasvezelkabels nu in een groot deel van Koudum, al had dat bijna veertig bomen gekost.
Op het Frieslandplein werd nieuw groen aangeplant, waardoor het beeld van timmerman Sybren de Jong tijdelijk verplaatst werd, en de eerste berichten over een vernieuwde opzet van de zomermarkten sijpelden door. Het Promotieteam Koudum is erin geslaagd om ondanks de coronamaatregelen succesvolle zomermarkten te organiseren op drie zaterdagen in juli en augustus. Minder goed nieuws kwam er over hotel-restaurant Galamadammen dat nog steeds dicht bleef- en maar dicht blijft.
April
In april startte het vijfde expositieseizoen van Galerie Lytse Skientme in de Hoofdstraat, maar werd ook duidelijk dat het theaterstuk It grutte swijen van theatergroep Sult naar aanleiding van 75 jaar bevrijding ook dit jaar niet gespeeld kon worden. Het stuk dat oorspronkelijk in april 2020 uitgevoerd zou worden, werd verplaatst naar oktober. Later heeft Sult de beslissing genomen om het stuk helemaal niet meer te spelen. Waarschijnlijk verschijnt het tekstboekje, met de drie dialogen van Ytsje Hettinga en de inleiding van Jan de Vries over de historische gebeurtenissen in Koudum aan het einde van WO II waar het stuk op gebaseerd is, toch nog in april 2022. Half april werd duidelijk dat er jonge zeearenden geboren waren in het nest bij Koudum. Dat wil zeggen, aanvankelijk was er sprake van dat er twee zeerarenden geboren waren, maar uiteindelijk bleek dat het Koudumer zeearendenpaar één jong had gekregen, dat eind juni is uitgevlogen.
De huisartsen van Koudum vaccineerden op 16 april in gebouw Op ‘e Hichte hun patiënten van 60 tot 65 jaar tegen het coronavirus. Vanaf maandag 26 april fungeerde dorpshuis De Klink als één van de acht vaccinatielocaties voor de GGD Fryslân. Tot en met zaterdag 14 augustus konden mensen uit Koudum en wijde omgeving hier terecht voor een prik tegen corona. Woensdag 28 april konden winkels en horeca in Koudum zeggen: “Wy binne wer iepen”, zoals ‘t Kofjehúske zijn klanten weer verwelkomde. En Koningsdag werd – niet alleen in Koudum – zeer bescheiden gevierd, waarbij behalve de kinderen ook de ouderen van verzorgingshuis De Finke betrokken werden.
Mei
Ook de Dodenherdenking op 4 mei was uiterst sober en op 5 mei waren er geen festiviteiten, behalve het uitdelen van Bevrijdingssoep die met legervoertuigen naar Koudum gebracht werd. Er verscheen een boek van de Koudumer hardloper Luitzen de Vries over zijn gezonde hobby, onder de titel De grote onbekende en ook weer een nieuw boek van Henriëtte Hemmink. Het artikel over het boek Zeewind van Hemmink begint met de opmerking dat iemand over deze Koudumse schrijfster gezegd heeft dat ze sneller schrijft dan iemand kan lezen.
Goed nieuws is er in mei ook van de Feestweekcommissie. Die kondigt aan dat er, ondanks alle beperkende en nog dreigende maatregelen, toch een Feestweek in september zal komen. Een verkorte Feestweek weliswaar, maar ook met nieuwe elementen, zoals een timmerdorp voor de kinderen. Het Promotieteam Koudum kondigt een spaaractie aan van de Koudumer winkeliers waarbij gespaard kan worden voor Koudumer koffiebekers. Bij het in elkaar zetten van dit jaaroverzicht meldt één van de reactieleden dat hij juist deze week de set compleet bij elkaar heeft gespaard en zijn zesde beker opgehaald heeft.
Juni
Begin juni wordt duidelijk dat het werk aan het Poelspaad langer gaat duren dan oorspronkelijk gepland en dat de Koudumers hun wandel- of fietsrondje langs het Jan Broerskanaal en De Morra nog even moeten uitstellen. De jonge zeearend maakt begin juni zijn eerste vliegbewegingen op het nest dat hij (of zij) 28 juni definitief zal verlaten. De bekende Friese schrijver Hylke Speerstra is bij boekhandel Muizelaar om zijn nieuwe boek Testamint fan de siel te signeren. Het boek speelt zich voor een deel achter It Heidenskip af. Er verschijnt in juni ook een nieuw kinderboek van de Koudumer schrijver Thys Wadman. Het boek verschijnt zowel in het Fries (Nee hast, ja kinst krije) als in het Nederlands (Nee heb je, ja kun je krijgen).
Omrop Fryslân is er bij als Dora van Fisk & Sa met pensioen gaat en haar opvolgers inwerkt. Het Koudumer skûtsje Grytsje Obes is druk in training voor de IFKS waar het skûtsje de laatste jaren aardig succesvol is. Vlak voor de start van de IFKS begin juli, moet de organisatie vanwege de weer nieuwe strenge coronamaatregelen meedelen dat het toernooi net als vorig jaar niet door kan gaan. Het Promotieteam Koudum maakt bekend hoe ze de zomermarkten in Koudum coronaproof gaan organiseren en na bijna een half jaar afgesloten geweest te zijn, gaat het fietspad langs de Morra en het Jan Broerskanaal eind juni weer open.
Juli
Begin juli wordt Acronius Miedema gekozen tot ‘sweltsje fan it jier’, de titel voor de supervrijwilliger van het jaar van sportvereniging Oeverzwaluwen. Een mooie keus, zo schreven wij: “Acronius Miedema doet niet alleen ontzettend veel klussen bij de tennisvereniging – waar hij ook als speler op de baan te vinden is – maar ook voor de andere afdelingen. Zo knapte hij in coronatijd heel wat klusjes op in de sporthal, of het nu voor de voetbal, de gymnastiek, de volleybal of de tennis was.” Op zondag 18 juli werd in het Beeldhouwcentrum een overzichtstentoonstelling van beeldhouwer Herma Bovenkerk geopend. Bovenkerk richtte het Beeeldhouwcentrum dertig jaar geleden in Koudum op, maar kreeg niet eerder een solotentoonstelling op haar eigen plek. Dat werd dus tijd.
De vaccinatielocatie van de GGD in De Klink kreeg een landelijke primeur: voor het eerst kon er een vaccinatie gehaald worden zonder van tevoren een afspraak te maken. De actie was speciaal bedoeld om jongeren die tot nu toe niet gevaccineerd waren snel te laten vaccineren. Verder zijn er in juli artikelen over een concours bij de Morraruters, natuurlijk over de zomermarkten in Koudum, over Koudums succes bij fierljepwedstrijden in It Heidenskip en er is een artikel met veel foto’s van de jaarlijkse Trekkertocht van Koudum.
Augustus
In augustus krijgt Koudum te maken met de gevolgen van extreem weer. Tot tweemaal toe, zowel begin als eind augustus, is er wateroverlast in Koudum. Straten staan blank en kelders komen onder water te staan. Op 16 augustus valt er door een flinke storm een boom over twee auto’s die geparkeerd stonden bij garage Kemker aan de Nieuweweg. Minicamping Venema deelt mee dat er vanaf volgend seizoen alleen nog maar seizoensplaatsen aangeboden worden. Fanfareorkest Nij Libben kondigt aan met nog vijf verenigingen uit de regio het Nij Talint Orkest Súdwest te organiseren. Mensen kunnen dan zonder enige muzikale ervaring een instrument leren bespelen en meedoen met het Nij Talint Orkest.
De tenniswedstrijd van Oeverzwaluwen tegen Stiens in het toernooi om de Friesland Cup van 22 augustus moet uitgesteld worden omdat op die zondag de tennisbaan door een hoosbui blank staat. De uitgestelde wedstrijd op 29 augustus wordt door de Koudumers gewonnen. De laatste expositie van 2021 in Galerie Lytse Skientme toont werk van twee Koudumers en een Rotterdammer. De Koudumers, schilder Jentsje Fekkes en zijn buurman fotograaf Cris Toala Olivares, staan ook met een groot interview in de Leeuwarder Courant. Dat trekt mensen vanuit de hele provincie naar de galerie in Koudum. Het radioprogramma ‘Goeiedag Haandrikman’ komt vrijdag 13 augustus vanaf vakantiepark De Kuilart in Koudum. En eind augustus presenteert de Feestweekcommissie de Feestkrant waarin het programma van de verkorte Feestweek 2021 staat.
September
Voor de verkorte Feestweek van Koudum moet de organisatie zich in allerlei bochten wringen. Ondanks alle voorzorgsmaatregelen en het verkorte programma moeten er onderdelen aangepast worden aan de coronamaatregelen. Maar de Feestweekcommissie slaagt erin om toch nog wat te maken van de Feestweek 2021, nadat die van 2020 helemaal niet doorgegaan is. Ook de meeste buurten hebben de feestversiering weer uit de kasten gehaald, waarbij de nieuwe spijkerbroekenversiering in de Van der Waeyenstraat opvalt. Op de slotmanifestatie van de Feestweek aan de haven wordt bekend gemaakt dat Ulfert de Jong dit jaar gekozen is tot ‘Beantsje fan it jier’. Op de zaterdag van de Feestweek viel dit jaar ook weer de start van het UIT Festival Súdwest-Fryslân, met een aantal optredens op het Centrium, het podium op het Frieslandplein.
De bouwplannen voor het terrein van voormalige basisschool De Welle worden definitief en begin 2022 start de voorinschrijving van de te bouwen wooneenheden. Karin Spijkerman publiceert in september een zelfhulpboek met de intrigerende titel Dit boek gaat je ook niet redden. Begin september verschijnt er ook een Friese verhalenbundel van Ytsje Hettinga en eind september geeft Ytsje twee signeersessies bij boekhandel Muizelaar. Het boek, Hiemhûn en oare ferhalen komt veertien jaar na het verschijnen van de eerste verhalenbundel van de Koudumer schrijfster.
Op 19 september nemen Peter en Ineke van der Molen na 35 jaar afscheid van hun eetcafé Spoorzicht. Dat konden ze met een gerust hart doen, nu Spoorzicht overgegaan is in de handen van Geert en Hilde de Lange. Peter en Ineke gaan in Koudum van een welverdiend pensioen genieten. In de Martinikerk wordt het ‘Boerd 1580’ na restauratie teruggeplaatst. Het bord herinnert aan de Spaanse overval in Koudum in 1586. Bij een eind-negentiende-eeuwse overschildering is er per ongeluk een fout jaartal op het bord terechtgekomen. De restaurateur heeft ervoor gekozen om deze historische fout te laten staan.
Oktober
Op 16 oktober is er na bijna twee jaar weer een popavond in De Klink. Het optreden van Deadline is binnen de kortste keren uitverkocht. Helaas is het voorlopig weer de laatste popavond geweest, want de popavond van november moest al weer geannuleerd worden. De expositie van Herma Bovenkerk in het Beeldhouwcentrum wordt verlengd en 9 oktober draait molen De Vlijt op de Friese molendag. Begin oktober ging in Koudum ook het reizend Alzheimer Café van start. Het reizend Alzeimer Café in Súdwest-Fryslân vindt plaats op de eerste dinsdag van de maand, afwisselend in Koudum en Stavoren.
Vanaf donderdag 21 oktober zit kringloopwinkel Op ‘e Nij (voorheen Emmaus) in Koudum weer op het oude adres aan de Onderweg nummer 6. Omrop Fryslân wijdt een reportage aan de vernieuwde winkel. In oktober heeft zowaar ook de algemene ledenvergadering van Dorpsbelangen Koudum weer plaats kunnen vinden en een aantal culturele instellingen organiseerde in De Klink een zeer redelijk bezochte lezing van Eva Vriend. In de lezing stond haar laatste boek centraal, over de kustbewoners van de Zuiderzee die IJsselmeer werd. Eind oktober kondigt een gasbedrijf aan dat het in de Friese zuidwesthoek seismisch onderzoek uit gaat voeren naar de mogelijke aanwezigheid van aardgasvoorraden en aardwarmte in de diepe ondergrond.
November
Begin november blijken de zeearenden in het Koudumer Boskje al weer druk bezig te zijn met het verstevigen van hun nest. Dat biedt Koudum.nl de gelegenheid een overzichtstukje te schrijven over dit Koudumer zeearendenpaar. Het onderzoek naar eventuele gaswinning in de omgeving van Koudum laat de meeste Koudumers tamelijk koud: een voorlichtingsavond in De Klink wordt door een handjevol mensen bezocht. Team Wybe kondigt aan in het Pinksterweekend van 2022 op een speciaal in Koudum gemaakte waterfiets in 60 uur non-stop de 200 kilometer van de Elfstedentocht af te willen leggen.
Een nieuw initiatief van De Klink kan helaas nog niet starten. In de wintermaanden zou in de ‘huiskamer’ van De Klink maandelijks een soort vrijdagmiddagborrel worden gehouden met live-muziek van Koudumers of streekgenoten. De eerste vrijmibo zou vrijdagmiddag 13 november plaatsvinden met het trio Laaghangend Fruit, maar gezien de ontwikkelingen van het coronavirus ging dat op het laatste moment niet door. Het Bogerman College Koudum kwam in november drie keer in het nieuws. Een keer met ‘Bogerman4You’, een middag met theater, kunst, animatie, video, knutselen, muziek en meer voor basisschoolleerlingen uit Koudum en omstreken. Een tweede bericht ging over de start van een leescampagne op de school. En op 30 november waren drie leerlingen van het Bogerman Koudum succesvol op de provinciale voorronde van het Nationaal Jeugddebat waar ze in april 2022 in de Tweede Kamer in Den Haag aan mee gaan doen.
Henriëtte Hemmink publiceerde in november een nieuw jeugdboek, fanfarekorps Nij Libben won prijzen op een fanfarefestival en eindelijk werd de eerste steen gelegd voor het nieuwe zwembad op recreatiepark De Kuilart. Er was meer goed nieuws voor Nij Libben. Het inzamelen van oud papier dat het fanfarekorps in Koudum elke laatste zaterdag van de maand organiseert samen met voetbalvereniging Oeverzwaluwen blijft voorlopig. Voor Oeverzwaluwen was er ook minder goed nieuws: de streekderby in en tegen Workum moest zonder publiek gespeeld worden. De wedstrijd was via een livestream te volgen, maar werd door de Koudumers met pijnlijke cijfers verloren.
December
Begin december ontstaat er grote opschudding onder de bewoners van het Morraplan. Voor de aanleg van glasvezelkabels in deze wijk van Koudum moeten veertig bomen verwijderd worden. Dankzij snel reageren van de buurt bij de gemeente wordt dat voorkomen. Er verschijnen twee nieuwe rubrieken op Koudum.nl. Ongeveer een keer per maand zal onze website aandacht besteden aan nieuwe artikelen op de website van Histoarysk Koudum, al is dat vanzelf afhankelijk van wat daar verschijnt. En een van onze redactieleden zal een jaar lang elke maand zijn zogeheten ‘Koudumer column’ schrijven. Het zullen stukjes zijn in het Fries over wat hij interessant of opvallend vindt aan Koudum en regelmatig ook over de geschiedenis van Koudum.
We eindigen dit overzicht met de huisartsen van Koudum en hun medewerkers. Vorig jaar, in het eerste coronajaar, schreven de mensen van de huisartsenpraktijk zeer regelmatig stukjes over hun belevenissen in coronatijd. Deze stukjes, zo’n vijftien in getal, kwamen onder het kopje ‘Kijk in de praktijk’ in 2020 ook op Koudum.nl. Dit jaar was het voor de huisartsenpraktijk ‘geen woorden maar daden’, wat al bleek in april toen na een snelle actie van de huisartsen Koudumers tussen 60 en 65 jaar hun eerste prik kregen. Op 16 en 17 december zaten de medewerkers van de huisartsenpraktijk Koudum in dorpshuis De Klink om in samenwerking met GGD Fryslân hun cliënten een boosterprik te geven. Alleen al de eerste dag kregen op die manier 800 Koudumers een boosterprik. Hulde voor de Koudumer huisartsen!
