Een van de schepen van de vloot van Jacob Benckes gevonden bij Tobago.

Op 3 maart 1677 verdedigden Jacob Benckes en zijn mensen zich in de Rode Klipbaai (Rockley Bay) van het Caribische eiland Tobago tegen een Franse aanval. De zeer gewelddadige slag eindigde onbeslist, Nederland behield het eiland, maar beide partijen waren na afloop zwaar gehavend. Liefst zestien Franse en Nederlandse schepen gingen ten onder. Een van die gezonken schepen, het oorlogsschip ‘Huis te Kruiningen’ zou deze zomer zijn gevonden door een team van Amerikaanse maritieme archeologen van de universiteit van Connecticut onder leiding van professor Kroum Batchvarov, zo meldt de website UConn Today.

‘Het huis te Kruiningen’ werd bij toeval ontdekt want het lag buiten het door de archeologen afgebakende zoekgebied. Het schip zou nog in goede staat verkeren en is hoe dan ook een belangrijke ontdekking omdat er geen gedetailleerde tekeningen van dergelijke oorlogsschepen bewaard zijn gebleven. "Onze enige informatiebron over schepen uit die dagen zijn de wrakken zelf. Het is niet overdreven te stellen dat de ontdekking een schatkamer is voor archeologen," aldus professor Batchvarov. Bij het wrak trof men negen kanonnen aan naast aardewerk en bakstenen.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is verrast door de vondst, volgens het ANP. "Ik verwacht dat de onderzoekers contact opnemen met onze overheid, zeker als men daadwerkelijk gaat graven. Dan komen ze uiteindelijk bij ons uit", zegt Martijn Manders, die als hoofd maritiem programma van de dienst wereldwijd ongeveer 400 schepen beheert. Hij benadrukt dat het schip nog altijd Nederlands eigendom is. "Hoe zit het met de conservering van het scheepswrak, de financiering van het onderzoek? Dat willen we graag weten. Eventueel zullen we zelf via de ambassade aldaar contact zoeken."

Uitgangspunt van de Rijksdienst is dat schepen op de plek waar ze zijn vergaan, blijven liggen. Manders betwijfelt of het wrak daadwerkelijk in gave toestand verkeert. "Het zou bijzonder en fantastisch zijn als het goed bewaard is gebleven. Maar hoe onaangeroerd is het? In de wateren bij Trinidad en Tobago is de nodige stroming en wordt het hout door organismen opgevreten. Je hebt bijvoorbeeld te maken met de aantasting door paalworm."

Jan de Vries is benieuwd hoe de archeologen zo zeker schijnen te weten dat het om ‘Huis te Kruiningen’ gaat. Hij onderzocht de levensloop en activiteiten als zeeofficier van de in Koudum geboren Jacob Benckes.

Deze rapporteerde na de slag misprijzend dat de ‘Kruiningen’ door de eigen kapitein Roemer Vlacq in brand was gezet in een confrontatie met het Franse vlaggeschip van de vice-admiraal Jean d’Estrées. Weliswaar raakte het Franse schip hierdoor ook in brand en explodeerde het, waarbij honderden Franse doden vielen, maar ook twee Nederlandse schepen raakten vervolgens in brand. "Huis te Kruiningen of wat er van over was, is volgens het rapport van Benckes gestrand op de kust."

"In 2009 zijn we op Tobago geweest met vakantie en ik zou uiteraard dolgraag een kijkje willen nemen bij het wrak. Het was bekend dat er gezocht werd naar overblijfsels van de slag, daarom heb ik een tijdje geleden zelfs duiklessen genomen, maar dat werd wegens pijnlijke trommelvliezen en andere ongemakken geen succes. Dus ik hoop maar dat de duikers veel foto’s maken. Het manuscript over Benckes ligt al een tijdje te wachten op publicatie. Het nieuws over het gevonden wrak is dan ook zeer welkom: De timing kon niet beter want uitgerekend aanstaande maandag heb ik een eerste overleg met een uitgever."