Pest
In San Valentino, midden in de Alpenweide, tussen bloemen die uitbundig bloeien, staat een klein pestkruis. Met de tekst: Hier rusten wie stierven aan de pest in 1636. Eronder het verzoek om voor de pestslachtoffers een Onze Vader te bidden. Aan het kruis de lijdende Christus. Troost voor de families die hier op de stille hoogvlakte tussen de bergdorpen hun doden begroeven. Het kruis wordt ook vandaag nog in ere gehouden. Onze buurvrouw heeft er zojuist een grote bos rood-witte bloemen en twee brandende kaarsen bijgezet.
Vandaag is de jaarlijkse pestprocessie. Dan staan de bergmensen van nu stil bij de Zwarte Dood van toen. We zien een langgerekte stoet van dorpelingen in stilte en gebed door de velden trekken. De mensen dragen een crucifix mee en brandende kaarsen in acht lampionnen hoog op stokken. De gezichten staan ernstig en ingetogen. Halverwege de tocht knielt men neer bij het Mariakapelletje langs de weg en doet meneer Pastoor, in wit priestergewaad met rood-zwarte rugzak daaroverheen, een gebed. Een koor zingt een vierstemmig Mariagezang, en vanuit het dal luiden onafgebroken de klokken.
Al ging de pest langgeleden rond, hij is hier alle eeuwen niet vergeten. De ramp die je treft midden in het leven. ’s Morgens nog sta je gezond op, in de middag komt onverhoeds de dood. Bergmensen leren te leven met onheil en rampen. Voor het raam van de huizen langs het processiepad brandt een kaars. Ten tijde van de pest een teken: ‘hier leven nog mensen’.
Thuisgekomen lees ik het nieuws over een ramp van vandaag: Bij het Zwitserse Blatten is een bergwand ingestort, het dorp is door een lawine van ijs en rotsen zo goed als vernietigd. Negentig procent van de huizen is bedolven onder puin, modder en ijs. Men zag de instorting aankomen, dus het dorp was geëvacueerd. Wel hebben de inwoners hun huis en al hun have verloren. In één klap hun bestaan ‘verpest’.
Hier waren wij verleden jaar. En bezochten na Blatten ook het hoger gelegen dorpje Weissenried. Nu nog net aan de ramp ontsnapt. In het kerkje hangt het gedicht ‘Vier Kerzen’ (‘Vier kaarsen’) van de Duitse dichteres Elli Michler. Ik gaf het u toen door, en sluit er ook nu mee af:
Eine Kerze für den Frieden.
die wir brauchen,
weil der Streit nicht ruht.Für den Tag voll Traurigkeiten
eine Kerze für den Mut.Eine Kerze für die Hoffnung
gegen Angst und Herzensnot*,
wenn Verzagtsein unsren Glauben
heimlich zu erschüttern droht. **Eine Kerze, die noch bliebe
als die wichtigste der Welt:
Eine Kerze für die Liebe,
voller Demut aufgestellt,dass ihr Leuchten den Verirrten***
für den Rückweg ja nich fehlt,
weil am Ende nur die Liebe
für den Menschen wirklich zählt.
* Hartzeer
** Wanneer we stilaan opgeven en ons geloof moedeloos dreigt te worden
*** Dat haar schijnsel de verdwaalden op hun terugweg niet ontbreekt
Gepubliceerd in de Leeuwarder Courant, 7 juni 2025. (Foto Wim Beekman: Niels Westra, Leeuwarder Courant).