De Facebookpagina van het Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân, Bezoekerscentrum Mar & Klif meldde vorige week ‘nieuws’ over de Koudumer zeearenden. Het bleek te gaan om foto’s die natuurfotograaf Jan Tijsma maakte van “de imposante zeearenden op hun nest bij Koudum.” Tijsma zelf zei ervan: “In de periode dat de natuur een beetje stil staat is de vlucht van een zeearend vanaf het nest een prachtig schouwspel. Het nest bij Koudum is nu mooi zichtbaar.”
Dat nest bij Koudum lijkt de winter en ook de storm eind januari goed doorstaan te hebben. Dat leek even spannend te worden, toen er hevige storm voorspeld was, ook voor Friesland. Onder andere zeearendenkenner Martijn de Jonge maakte zich zorgen over het nest bij Koudum, maar schreef een paar dagen later op de Facebookpagina Zeearenden in Nederland dat de storm meegevallen was en nergens nesten van zeearenden beschadigd lijkt te hebben.
Nu is storm niet het enige gevaar dat de steeds groeiende, maar nog altijd beperkte populatie zeearenden in Nederland bedreigt. Brandganzen zijn op dit moment favoriet voedsel voor de zeearend. Er zijn veel brandganzen en ze zijn voor de zeearend vrij gemakkelijk te vangen. Helaas pakken zeearenden niet alleen gezonde brandganzen, maar ook zieke ganzen en kadavers. Juist onder brandganzen slaat momenteel het vogelgriepvirus toe.
Op 2 februari plaatste Nico de Graaf op de zeearendenfacebookgroep een foto van het Koudumer koppel zeearenden dat wegvliegt met een opgepakt kadaver. Daarop kwamen diverse reacties dat er in de weilanden ten zuidoosten van het nest dode ganzen en zwanen aangetroffen zijn en dat dat mogeljik met de vogelgriep te maken heeft. Gelukkig lijken volwassen zeearenden niet direct dood te gaan aan het vogelgriepvirus. Zo is er vorig jaar een dood zeearendenkuiken aangetroffen in een Gronings nest. Dat was doodgegaan door het vogelgriepvirus, maar de volwassen ouders lijken er niet ziek van geweest te zijn.
Zoals gezegd zijn er steeds meer zeearenden in Nederland. Lange tijd was de zeearend slechts een zeldzame wintergast, maar sinds 2006 broedt de vogel in steeds grotere aantallen in Nederland. In 2021 waren er 17 paren waarvan we met zekerheid weten dat ze gebroed hebben. Dat leverde 15 uitgevlogen jonge zeearenden op, waarvan eentje in Koudum. In 2019 vlogen er 14 jonge zeearenden uit (in Koudum 1) en 2020 was een topjaar met 22 uitgevlogen vogels, waarvan twee in Koudum.
Naast storm en vogelgriep is er nog een groot gevaar voor de zeearenden: windturbines. Vorige week sneuvelde er in de Flevopolder een in 2020 als nestjong gezenderde zeearend uit Biddinghuizen door een aanvaring met een windturbine. Het akelige gebeuren is goed gedocumenteerd via de zender die het dier bij zich droeg. Hoe onbekend de zeearend in Nederland nog is, blijkt uit het nieuwsitem van RTL-Nieuws vorige week. Bij het bericht over de door de windturbine omgekomen zeeraend plaatste de redactie een foto van een visarend!
Misschien mede daarom plaatste het Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân, Bezoekerscentrum Mar & Klif de foto’s van de Koudumer zeearend van Jan Tijsma en gaf het daarbij nog de volgende informatie: “De zeearend wordt met een spanwijdte van tot maar liefst 2.40 m ook wel de vliegende deur genoemd. Ze leven in waterrijke gebieden, waar ze naast vis ook watervogels, zoogdieren zoals hazen en soms aas op het menu hebben staan. Zeearenden zijn territoriaal en bouwen een groot nest in de kruin van een boom dat ze vaak jarenlang gebruiken.
In de vlucht kun je ze herkennen aan hun grootte, de brede gevingerde vleugels, ver uitstekende kop en korte, wigvormige staart. De volwassen exemplaren hebben een lichte kop en staart en gele snavel. Juveniele vogels zijn donkerbruin gevlekt met een donkere snavel.”
Op 7 februari filmde de Koudumer natuurfotograaf Albert Draaijer de zeearenden op hun nest: “7 februari kwamen ze eind van de middag een korte inspectie houden op het nest. Lekker knus naast elkaar en wat takken verleggen. Ik hoop ze binnenkort te filmen als ze paren, maar daar heb je veel geduld en geluk voor nodig, wie weet. Het broedseizoen zal in elk geval binnen enkele weken beginnen, dat is wel duidelijk.” Hij plaatste het filmpje op Facebook.
Foto: Jan Tijsma.
Jan Tijsma – van Oudemirdum – is sinds 2015 bijna dagelijks met camera en lenzen op pad binnen het Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân om daar foto`s te maken van landschappen, natuur en vogels. Hij publiceerde vorige jaar het boek Twaalf maanden landschappen, natuur en vogels in het Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân. Dat is helaas uitverkocht, maar misschien komt er een tweede druk. Meer informatie op de website van Jan Tijsma.