De minuut van Nienke
Van Nienke, een catechisant van 17 jaar, heb ik iets belangrijks geleerd. Zij was met een groep een week naar Taizé geweest, een protestants klooster in Frankrijk. Daar komen dagelijks honderden jongeren samen.
Taizé had veel indruk op haar gemaakt: de groepsgesprekken met leeftijdsgenoten vanuit de hele wereld, de gezamenlijke vieringen, het vierstemmig zingen, de korte en krachtige liedteksten, steeds herhaald, de vloeiende melodieën, de indringende gebeden van de kloosterbroeders, en vooral de stiltes.
Na terugkomst vertelde zij aan de andere catechisanten: ,,Je zit daar met z’n honderden in een grote kerkzaal, er wordt gebeden voor de wereld en jezelf, en daarna is het een lange tijd stil. Zoveel jongeren, in die grote kerkzaal, allemaal stil, zeker tien minuten.”
,,En wat doe je dan in zo’n stilte?” vroegen de anderen. ,,Nou, gewoon, stil zijn”, zei Nienke. ,,Bidden voor iemand die je goed kent, om wie je zorgen hebt, of verdriet. Of gewoon jezelf leegmaken. Best fijn in mijn leven dat druk gevuld is. Rust in een wereld vol gedoe.”
Nienke vertelde dat ze nu erg moest wennen aan onze eigen kerkdiensten, waarin zij van jongs af aan kind aan huis was geweest. Liederen met veel coupletten, lange Bijbellezingen, uitgebreide gebeden, en een preek waarin ik als dominee best lang aan woord was. ,,Woorden, woorden, en nog eens woorden”, verzuchtte Nienke.
Zij had dat altijd, zoals de meeste kerkgangers, vanzelfsprekend gevonden. Maar ‘na Taizé’ niet meer. Enkele weken na terugkeer verzamelde Nienke op onze catechisatie al haar moed: ,,Dominee, mag ik iets vragen?” Wij gingen er goed voor zitten, want wij begrepen: dit is belangrijk voor haar.
,,In elke kerkdienst hebben wij een stil gebed. Waarom duurt dat eigenlijk altijd maar zo kort? Ik ben nauwelijks begonnen met stil zijn, en dan is het alweer afgelopen. Er wordt altijd zoveel gezégd in onze dienst, maar zou dan misschien het stíl bidden wat langer mogen zijn?”
Ik dacht terug aan mijn studie. Hoe mij daar was geleerd dat het stil gebed ongeveer ‘één Onze Vader lang’ zou moeten zijn. Maar ik had allang begrepen dat dit voor Nienke te kort was. En ik vond ook dat zij eigenlijk gelijk had. Er zou in onze kerken best wat minder gezegd en wat meer gezwegen kunnen worden. Om te beginnen in ons stil gebed.
Nienke ging verder: ,,Ik begrijp best dat tien minuten stilte in onze diensten teveel gevraagd is voor al de ouderen in onze kerk. Maar een paar minuten moet toch kunnen. We zouden bijvoorbeeld kunnen beginnen met één minuut.” Nienke was een goed onderhandelaar.
Sinds die tijd probeerde ik het stil gebed langer te laten duren. Dan dacht ik: ,,Nu de minuut van Nienke.” Daar is inmiddels weer wat de sleet in gekomen. Maar ik blijf ervan overtuigd: wij zouden in de kerk best iets van Nienke kunnen leren. Meer stil zijn.
Gepubliceerd in de Leeuwarder Courant, 19 oktober 2024. (Foto Wim Beekman: Niels Westra, Leeuwarder Courant).