van Zuidwest Friesland
Terwijl de geïnteresseerden vol verwachting wachten op de eerste berichten over al of geen jongen op het nest van de zeearenden in het Koudumer Boskje, zitten de zeearendendeskundigen niet stil. En ze houden zich gelukkig ook niet stil: vooral op de Facebookgroep ‘Zeearenden in Nederland’ verschijnen regelmatig foto’s en berichten over de zeearenden die zich de laatste tientallen jaren op diverse plekken in Nederland gevestigd hebben. Zo was er laatst al een fraai fotoverslag van een middagje zeearenden bij Koudum en verscheen er vandaag nader bericht over de precieze herkomst van een van ‘onze’ zeearenden. Van de Koudumer zeearenden werd al eerder aangenomen dat ze uit Duitsland komen. Dat wordt nu bevestigd.
In haar geweldige boek over zeearenden dat onlangs verscheen, laat Nienke Beintema diverse deskundigen aan het woord over deze imponerende vogels die sinds een aantal jaren geheel terug zijn in Nederland. Een van die deskundigen is Romke Kleefstra van de Werkgroep Zeearend. Hij werkt bij Sovon Vogelonderzoek en woont in Friesland. Hij vertelde Beintema over de zeearenden in Friesland, waaronder die bij Koudum. Er wordt over het algemeen aangenomen dat zeearenden alleen blijven op plekken waar ze volkomen met rust gelaten worden. Maar: “Bij de Fluessen zitten ze in een onooglijk klein bosje, midden in het cultuurlandschap,” zo zei Kleefstra tegen Beintema. En: “Ze zitten daar vlak naast een dorp, langs een autoweg. Je kunt het nest van alle kanten zien zitten.”
Vorig jaar werd duidelijk dat Friesland de provincie was met de meeste paren broedende zeearenden van Nederland. Het lijkt erop, zo concludeert Beintema in navolging van deskundigen als Kleefstra, dat rust en wildheid wellicht niet meer doorslaggevend zijn voor een leefgebied van de zeearend, zolang er maar voldoende voedsel en nestgelegenheid is. Want dat is er volop in bepaalde gebieden in Duitsland en Nederland waar zich bijvoorbeeld veel ganzen ophouden. In de Alde Feanen is een tweede zeearendenpaar gaan broeden, vlakbij het nest van een paartje dat zich daar al langer bevindt. Wie weet wat dat inhoudt voor het gebied van De Fluessen!
De zeearend wordt vanwege zijn spanwijdte van 2 tot 2,5 meter wel ‘vliegende deur’ genoemd. Jarenlang was de zeearend slechts een wintergast in Nederland. In deze eeuw kwamen ze steeds vaker voor en vanaf 2006 broeden er weer zeearenden in Nederland. Vanaf 2014 steeg het aantal broedgevallen fors. Sinds 2006 zijn er nu meer dan honderd zeearenden in Nederland geboren. In Koudum zijn dat er nu drie. In 2017 werd er wel gebroed, maar kwam er geen ei uit. In 2018 waren er drie arenden actief bij Koudum, maar die kwamen niet tot broeden. In 2019 bouwde het paar een nieuw nest in een hoge wilg en was er voor het eerst broedsucces bij de Koudumer zeearenden: één jonge zeearend werd geboren en met succes groot gebracht. Vorig jaar (2020) werden er in hetzelfde nest twee jonge zeearenden succesvol grootgebracht.
Duitse zeearenden bij Koudum
Vandaag, 11 april 2021, publiceerde Martijn de Jonge van de Facebookgroep ‘Zeearenden in Nederland’ een facebookpost waarin hij ingaat op de herkomst van het Koudumer mannetje. Daarin schrijft hij: “Op 19 maart fotografeerde Marcel Bressers één van de zeearenden van het paar dat bij Koudum nestelt. Het bleek om W139 te gaan, een arend die maart 2015 in Noord-Duitsland in de deelstaat Sleeswijk-Holstein was geringd.”
Martijn de Jonge kreeg deze gegevens van de Duitse zeearendonderzoeker Bernd Struwe-Juhl. Volgens De Jonge is het de vierde Noord-Duitse zeearend die zich in Nederland gevestigd heeft. Deze zeearenden vlogen alle vier tussen de 300 en 400 kilometer naar het zuidwesten en kwamen zo in Nederland uit, waar ze een partner vonden. Het vermoeden is dat het Koudumer mannetje een partner heeft gevonden die ook uit Duitsland komt.
De Jonge schrijft ook dat veel gedetailleerde informatie over zeearenden komt van bevlogen vogelfotografen die hun beelden delen, zoals Marcel Bressers deed op 19 maart. Koudum.nl mocht deze foto’s met het bijbehorende verhaal ook op de website delen. Ook buitenlandse (Duitse) onderzoekers blijken, zo zegt de Jonge, steeds vaker bereid om onderzoeksgegevens van ‘hun’ vogels te delen. Daardoor kunnen onderzoeksresultaten worden verzameld en gepubliceerd.
Martijn de Jonge laat in de Facebookpost ook een aantal interessante foto’s zien:
Met dank aan Martijn de Jonge van de Facebookgroep Zeearenden in Nederland en auteur van het boek De zeearend in Nederland (2020).
