van Zuidwest Friesland
Op 1 juni 2013 viert het Beeldhouwcentrum Koudum haar 10-jarig bestaan. Op die dag start ook de KunstRoute Koudum, dat eveneens haar tweede lustrum beleeft. Dit, gecombineerd met het 100-jarig jubileum van Dorpsbelang Koudum, is uiteraard een gelegenheid om groots uit te pakken met tal van culturele manifestaties. Eén hiervan is het ‘Community Art’ project van het Utrechtse kunstenaarsduo Iris Honderdos en Arno Peeters.
Community Art is een verzamelnaam voor verschillende kunstdisciplines waarin professionele kunstenaars samenwerken met mensen die normaal gesproken niet actief deel nemen in de kunsten. Vaak is dat een groep mensen die verbonden zijn door een gemeenschappelijk kenmerk: inwoners van een zorginstelling, werknemers van een bedrijf of patiënten met eenzelfde aandoening. Het is duidelijk dat deze vorm van kunst al snel dicht in de buurt komt van creatieve therapie en inderdaad: zo’n proces kan helend werken of een probleem binnen een groep zichtbaar maken voor buitenstaanders, maar dat is niet noodzakelijk het uitgangspunt. Wel dat de mensen die meewerken in zo’n project zich ‘gezien’ voelen. De kunstenaar werkt met hun samen, ook al maakt de kunstenaar uiteindelijk zelf de keuze voor de vorm van het werk. Binnen Community Art kan dat van alles zijn: drama, beeldende kunst, geluid en beeld: de kunstenaar kan zich bedienen van een breed palet van uitingen en zo bepalen wat het beste past bij de doelgroep.
Iris en Arno beoefenen deze kunstvorm al bijna 10 jaar over de hele wereld. Ze hebben gewerkt met oud-mijnwerkers in Tsjechië en demonstranten in de Oekraïne, vrouwen met HIV in Vietnam en inheemse stammen in India en Oeganda. Het Beeldhouwcentrum heeft hen gevraagd iets te bedenken dat de beelden van het centrum en langs de route kan verbinden met de inwoners van Koudum.
De afgelopen weken hebben ze zich daarom verdiept in Koudum en haar plaatselijke tradities, de omgeving en uiteraard haar inwoners.
Het Binnenste Buiten
Zij stelden zich de vraag: wat is kunst eigenlijk? Waar begint dat? Volgens hun definitie is kunst alles dat ten doel heeft te verwonderen of te plezieren zonder dat het een functioneel doel heeft: poëzie, film of muziek liggen voor de hand, maar ook gebruiksvoorwerpen. Een vaas is nodig om bloemen in te zetten, maar een mooie vaas doet dat niet beter: die is mooi, omdat het prettig is om naar te kijken. Datzelfde geldt voor bijna alle gebruiksvoorwerpen: ergens heeft iemand nagedacht over het ontwerp, de kleur, de vorm. Zo bezien is er veel kunst en is keuze op basis van smaak al een begin van kunst waarderen.
Met die vraag zijn ze langs de huizen getogen die langs de kunstroute liggen: wat heb je in huis dat je mooi of bijzonder vindt? En waarom is dat bijzonder voor je? Ze hebben de bewoners gevraagd zich te laten fotograferen in de deuropening van huis met dat voorwerp in handen en hen gevraagd kort te beschrijven wat het is en waarom het bijzonder is. De geluidsopnamen daarvan worden gebruikt in een ‘audiotour’ die dezelfde route volgt als de Kunstroute.
Al eerder was het Arno en Iris opgevallen dat op Koninginnedag er bijna geen Koudums huis te vinden was waar geen vlag aan de gevel wapperde en dat bracht ze op een idee: de foto’s zullen op vlaggen worden geprint die de bewoners dan aan hun eigen gevel kunnen hangen.
Samen met de audiotour, waarin ook opnames verwerkt zijn van deelnemende kunstenaars die hun eigen werk beschrijven, ontstaat zo een beeld van de schatten die de Koudumers in huis hebben en op welke wijze ze daar aan gehecht zijn.
De audiotour (in Nederlands en Fries) is vanaf 10 juni gratis te downloaden op https://archief.koudum.nl of te beluisteren met een voorgeprogrammeerd mp3-setje dat geleend kan worden bij het Beeldhouwcentrum in de Hoofdstraat 4 in Koudum. De Kunstroute duurt tot 28 september.
